Aleksandra Śląska

Aleksandra Śląska, polska aktorka teatralna i filmowa, prawdziwe nazwisko Wąsik urodziła się 4 listopada 1925 roku w  kamienicy przy ulicy Poniatowskiego 34 w Katowicach. Okazałą kamienicę na potrzeby bogatego mieszczaństwa zaprojektował miejscowy architekt Albert Koehler. W całym budynku nie ma takich samych mieszkań. Różnią się rozkładem pomieszczeń i metrażem. Różne są też wysokości mieszkań. Mieszkańcy mieli do dyspozycji specjalną windę do wywożenia odpadków. Drzwi otwierał portier, a dookoła kamienicy był przepiękny ogród różany. Lokatorami domu byli m. in. ks. Doktor Stanisław Wilczewski prowadzący instytut fonetyczny, w którym leczono wady wymowy, oraz od 1924r.  Edmund Wąsik z rodziną.

 Ojciec Aleksandry, był wicedyrektorem okręgu polskich kolei państwowych, uczestnikiem III powstania Śląskiego i posłem na sejm II RP.  Kolega z podstawówki tak opisywał Olę Wąsik: „była ruchliwa i piegowata, mistrzyni w jeździe na hulajnodze”. Rodzice często zabierali ja do teatru i już wtedy podobno zapowiadała, że w przyszłości zostanie aktorką. Niestety wybuch II wojny światowej ,przerwał te plany. Czas okupacji spędziła u ciotki we Wiedniu gdzie pracowała i kontynuowała naukę.

 W 1946 roku zaczęła uczęszczać na zajęcia szkoły dramatycznej przy Krakowskim Teatrze im. Słowackiego, gdzie pierwszy raz zetknęła się z teatrem i znanymi aktorami polskiej sceny teatralnej, w tym z Juliuszem Osterwą, którego była podobno ulubienicą. Była jedyną Ślązaczką na uczelni i mówiono o niej „ ta ze Śląska”. Wiesław Górecki jeden z wykładowców uznał, że jej rodowe nazwisko–– Wąsik–– nie nadaje się na afisz. Tak została Aleksandrą Śląską.

 Pierwszym mężem aktorki był student medycyny Czesław Górski to była wielka miłość. Do ślubu, który odbył się w kościele św. Piotra i Pawła w Katowicach jechali karetą. Z Czesławem miała syna Szczęsnego.

 Po przeprowadzce do Warszawy grała w teatrze Współczesnym (1949-56,1959-61), Teatrze Ateneum (1956-1959).Wykładała w PWST w Warszawie od 1973r. W 1987 r. uzyskała tytuł profesora nadzwyczajnego sztuki teatralnej. Drugim mężem aktorki był Janusz Warmiński dyrektor teatru Ateneum. Jej role teatralne Ruth i Liesel –– Niemcy, Blanche –– Tramwaj zwany pożądaniem, Arkodia –– Mewa , Maria Stuart–– Maria Stuart, Amelia –– Mazepa, pozwoliły jej wejść do grona najwybitniejszych aktorek teatralnych powojennej Polski.

 Zagrała w 22 filmach ,największe role to: nadzorczyni w „Ostatni etap”, Liza w „Pasażerce”, Królową Bone w „Królowa Bona”. Kilka wybitnych kreacji stworzyła w dubbingu. Wprawdzie z warszawskim studium opracowań filmów współpracowała sporadycznie to jej rola Królowej Elżbiety ,gdzie dubbingowała angielską aktorkę Glende  Jakson została uznana za jedną z najwybitniejszych kobiecych ról w polskim dubbingu Na wyżyny aktorstwa wzniosła się kreując postać królowej Bony w wielkim serialu telewizyjnym Janusza Majewskiego Królowa Bona.

  Podczas pobytu w Zakopanem zawsze odwiedzam moje ulubione miejsce w tym mieście, drewniany zabytkowy kościół i znajdujący się obok niego cmentarz na „Pęksowym Brzysku” , miejscu pochówku wielu znanych ludzi związanych z historią Tatr. Po wejściu do kościoła zauważyłem klęczącą  z przodu między ławkami szczupłą kobiecą postać zatopioną w modlitwie, twarz ukryta w dłoniach , było dosyć ciemno nie mogłem oderwać od niej wzroku nigdy nie widziałem modlącej się w takim skupieniu osoby było w tym coś niesamowitego. W pewnym momencie ,odsłoniła twarz poprawiając włosy, wtedy zorientowałem się że była to Aleksandra Śląska , doszedłem do wniosku ,że nie powinienem przeszkadzać jej w tej modlitwie i dyskretnie wyszedłem z kościoła .

Zmarła 18 września  1989 r. w Warszawie i została pochowana na starych Powązkach. W kamienicy gdzie się urodziła i wychowała na rogu ul. Tadeusza Kościuszki i Józefa Poniatowskiego odsłonięto tablicę poświęconą aktorce. Jej imieniem nazwano jedno z rond na Katowickim osiedlu Wincentego Witosa. 12 września 2008 r. prasa donosiła , że Galeria Artystyczna na placu Grunwaldzkim w Katowicach wzbogaciła się o kolejny wizerunek słynnego artysty związanego ze Śląskiem, znanej aktorki Aleksandry Śląskiej. Uroczystość miała miejsce 11 września 2008r. , gościem szczególnym był Szczęsny Górski syn aktorki, który wraz z prezydentem Katowic Piotrem Uszokiem dokonał odsłonięcia dzieła.

Opracował Jerzy Czogała

Bibliografia

B. Lasocka, Aleksandra Śląska 1925 – 1989 ,Warszawa 1990r.

Żurawiecki Bartosz, Aleksandra Śląska, 100 gwiazd filmu Polskiego, Poznań 1999r.

B. Lubosz ,Śląska Aleksandra, Alfabet Śląski, Katowice 1995r.